อะไรบ้างคือสัตว์ทดลอง 

เมื่อพูดถึง “สัตว์ทดลอง” คนทั่วไปมักมุ่งเน้นไปที่กลุ่มสัตว์พวกหนูเม้าส์ หนูแรท หนูตะเภา และกระต่าย แต่ในทางวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองแล้วไม่เพียงแค่นั้น

สัตว์ทดลอง หมายถึง สัตว์ชนิดใดก็ตามที่นำมาใช้ในงานวิจัย งานทดสอบหรือใช้สำหรับศึกษา เพื่อเป็นการเพิ่มพูนความรู้เกี่ยวกับโรค การผลิตชีววัตถุและวัคซีน เพื่อใช้ในการป้องกันและรักษาโรค

นอกเหนือจากสัตว์ชนิดต่างๆ ข้างต้น สุนัข แมว นก สัตว์กีบ ตลอดจนสัตว์เลือดเย็นบางชนิดก็ถูกนำมาใช้เป็นสัตว์ทดลองได้หากสัตว์เหล่านั้นได้รับการควบคุมตามเงื่อนไขของการใช้เพื่องานวิจัย

สิ่งที่นักวิจัยต้องการคือ ผลงานวิจัยที่ถูกต้อง เชื่อถือได้ ซึ่งย่อมขึ้นกับกระบวนการที่เหมาะสม ถูกต้อง และสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพ เหมาะสมกับงานวิจัย

ทำไมต้องมีสัตว์ทดลอง 

สัตว์ทดลองมีไว้เพื่อ…

1. เป็นทางเลือกสำหรับคน
2. ให้คนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
3. ให้สังคมมีสุขขึ้น

สัตว์ทดลองเป็นตัวแทนในการศึกษา โดยเฉพาะการทำให้คนมีคุณภาพชีวิตดีขึ้นกว่าเดิม เพราะถ้าไม่มีสัตว์ทดลองเป็นตัวเริ่มให้มีการศึกษา การศึกษาทั้งหมดจะต้องมาที่คน และใช้คนเป็นสัตว์ทดลอง

ดังนั้น สัตว์ทดลองเป็นตัวแทนชีวิตของคนที่อยู่ในโลก สามารถจัดการให้การทดลองได้ผลการทดลองที่ถูกต้อง

นั่นคือคนอยากจะรู้อะไร แทนที่จะเอาความอยากรู้นั้นไปศึกษากับคนโดยตรง ที่สำคัญ “คน” มีความรู้สึก มีความเจ็บปวด มีความคิด ปกปิดความเป็นจริงเอาไว้ได้

กรณีที่ ๑ นำยาตัวหนึ่งใส่ในคน คนบางคนอาจจะบอกว่าไม่เจ็บ ทั้งๆ ที่เจ็บ แต่เขาปิดบัง แต่สัตว์ทดลองไม่บอก เพราะเจ็บคือเจ็บ และควบคุมได้ทั้งหมด

กรณีที่ ๒ ต้องการศึกษาความเป็นพิษของยา ใช้เวลาศึกษา ๖ เดือน และต้องให้ขนาดของยาเท่านี้กรัมต่อวัน แต่ใช้กับคนคุมไม่ได้

เมื่อนำสัตว์ทดลองควบคุมสภาพแวดล้อม องค์ประกอบที่มาจากสภาพแวดล้อมไม่มีเพราะควบคุมได้ แต่เป็นคนไม่สามารถควบคุมสภาพแวดล้อมได้

กลุ่มไหน ใช้สัตว์ทดลอง

ส่วนใหญ่เป็นอาจารย์สอนกายวิภาคศาสตร์  นักวิจัย นักวิทยาศาสตร์ ที่ใช้สัตว์ทดลองในงานวิจัยฤทธิ์ของยา การผ่าตัด ยาสมานแผล ดูชนิดของไหมเย็บแผลว่าตัวไหนให้ประสิทธิภาพดีกว่า สามารถละลายและไม่มีผลต่อร่างกาย

ปริมาณการใช้สัตว์ทดลอง

ปีละประมาณ ๓ แสนตัวต่อปี และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

นอกจากนี้ ผู้ใช้สัตว์ทดลองต้องการสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพ หมายความว่า ผู้ใช้จะเรียกร้องใบรับรองคุณภาพสัตว์ทดลอง ว่ามีคุณภาพอย่างไร เป็นการบอกให้รู้ว่าผู้ใช้ต้องการสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพจริงๆ ซึ่งครอบคลุมเกี่ยวกับ

๑. คุณภาพสุขภาพ การตรวจสัตว์ทดลองทั้งด้านพยาธิสภาพ และตรวจสอบคุณภาพด้านจุลชีววิทยา

๒. คุณภาพพันธุ์ เป็นการตรวจสอบความคงที่ของพันธุกรรมของสัตว์ทดลอง

๓. คุณภาพสิ่งแวดล้อม เป็นการตรวจสอบความเหมาะสมและถูกต้องของสภาพแวดล้อมที่ใช้ในการเลี้ยงสัตว์ทดลอง แหล่งที่มาและคุณภาพของสัตว์ทดลอง

ความสำคัญของสัตว์ทดลองกับวิถีชีวิตคน

สัตว์ทดลองเป็นตัวแทนชีวิตคน และ ๑ ตัว มีคุณค่าเท่ากับชีวิตคน ๑ คน

เป็นตัวที่ให้คำตอบคนว่า จะเลือกใช้ยา เครื่องสำอาง ผ้าพันแผล น้ำยาทาเล็บ เป็นต้น สัตว์ทดลองถูกนำมาทดลองเพื่อให้บอกว่า มีข้อดี ข้อจำกัดอย่างไร เมื่อนำมาใช้ แทนที่จะนำยาไปใช้กับคน ซึ่งไม่รู้ว่าผลออกมาบวกหรือลบ แต่สัตว์ทดลองให้คำตอบคนก่อนที่จะนำไปใช้กับคนจริงๆ

สัตว์ทดลองเป็นตัวแทนของคน ว่าจะเลือกใช้หรือจะถูกบังคับให้ใช้

ชีวิตกับสัตว์ทดลอง

คนที่ทำงานกับสัตว์ทดลองเข้าใจมนุษยธรรม เข้าใจหลักการทางพุทธศาสนา เข้าใจถึงคำว่าชีวิต แต่สิ่งที่กำลังทำขณะนี้ มีจุดประสงค์เพื่อให้สังคมมีคุณภาพชีวิตมากขึ้นกว่าเดิม

ทำเพื่อให้คนไทยได้มีโอกาสใช้สิ่งที่ดี ปลอดภัย

สำหรับนักวิจัย นักวิทยาศาสตร์ ก่อนนำสัตว์ทดลองไปใช้ ต้องรู้ว่าคือ ๑ ชีวิต ต้องดูแลให้ถูกต้องตามวัตถุประสงค์ เหมาะสมกับจำนวนที่ใช้ตามหลักสากล

สัตว์ทดลองกับสัตว์เลี้ยงไม่เหมือนกัน การซื้อสัตว์เลี้ยงตามตลาดนัดมาใช้เพื่องานวิจัยแล้วเรียกว่าสัตว์ทดลองนั้น ไม่ใช่เพราะขาดการควบคุมคุณภาพทุกด้าน

สัตว์ทดลองคือ สัตว์ที่บอกแหล่งที่มาชัดเจน มีข้อมูลได้อย่างละเอียด สายพันธุ์ไหนบ้าง และคงคุณภาพของสายพันธุ์เข้มข้น

สัตว์ทดลองเกี่ยวข้องกับทุกคน ทั้งทางตรงและทางอ้อม เพียงแต่คนที่ได้รับผลทางอ้อมอาจจะไม่ได้นึกย้อนดูว่าคุณค่าอะไร หรือประโยชน์อะไรที่ตัวเองได้จากสัตว์ทดลองชนิดต่างๆ

ที่มา  Naroo mcb 342 หมอชาวบ้าน เดือนตุลาคม 2550  เรื่องน่ารู้        โดย กาญจนา เข่งคุ้ม ผู้อำนวยการศูนย์สัตว์ทดลองแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล